Door de komst van nieuwe behandelopties en toegenomen levensverwachting is kwaliteit van leven een steeds belangrijker onderwerp voor mensen met gemetastaseerde borstkanker. Met regelmatig monitoren en onderzoek naar het effect van interventies kan de zorg en daarmee de kwaliteit van leven verbeterd worden, denkt hoogleraar klinische epidemiologie prof. dr. Anne May (Julius Centrum, UMC Utrecht). Hoe wordt kwaliteit van leven bij gemetastaseerde borstkanker gemeten? Kwaliteit van leven kan gemeten worden aan de hand van vragenlijsten. De meest gebruikte vragenlijst in Europa is EORTC-QLQ-C30. Deze vragenlijst meet verschillende aspecten van de kwaliteit van leven, zoals fysieke en mentale gezondheid, sociale activiteiten en levensvreugde. Verandering van kwaliteit van leven Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van leven na de diagnose borstkanker vaak daalt. Dit komt door de impact van de diagnose en behandeling, zoals vermoeidheid, pijn en angst. Na de behandeling kan de kwaliteit van leven weer verbeteren, maar dit is niet altijd het geval. Beweging bij gemetastaseerde borstkanker Bewegen kan een positief effect hebben op de kwaliteit van leven bij mensen met gemetastaseerde borstkanker. Bewegen kan helpen om vermoeidheid te verminderen, de conditie te verbeteren en de mentale gezondheid te ondersteunen. Er zijn verschillende studies die het effect van bewegen bij gemetastaseerde borstkanker hebben onderzocht. Deze studies laten zien dat bewegen kan leiden tot een verbetering van de kwaliteit van leven, zowel lichamelijk als geestelijk. De EFFECT-studie De EFFECT-studie is een grote Europese studie naar het effect van een beweeginterventie bij mensen met gemetastaseerde borstkanker. In deze studie worden 350 vrouwen en mannen met gemetastaseerde borstkanker gedurende negen maanden begeleid bij het volgen van een beweegprogramma. De resultaten van de EFFECT-studie zijn gepresenteerd het San Antonio Breast Cancer Symposium (SABCS) in december 2023. Patiënten met uitgezaaide borstkanker in dit 9-maanden interventieprogramma hebben minder vermoeidheidsklachten en laten een verbetering in kwaliteit van leven zien ten opzichte van patiënten die niet deelnamen aan dit onderzoek. De resultaten uit dit onderzoek zijn in oktober 2024 gepubliceerd. Voor een volledige weergave van de infographic: klik hier om te ontgrendelen. Conclusie Kwaliteit van leven is een belangrijk onderwerp voor mensen met gemetastaseerde borstkanker. Bewegen kan een positief effect hebben op de kwaliteit van leven. De EFFECT-studie geeft meer inzicht in het effect van bewegen op de kwaliteit van leven bij mensen met gemetastaseerde borstkanker.

Tucatinib is een tyrosinekinaseremmer (TKI) die specifiek gericht is tegen HER2. Het is geregistreerd voor de behandeling van gemetastaseerd, HER2-positief mammacarcinoom bij patiënten die al voorbehandeld zijn met minimaal twee lijnen HER2-gerichte therapie. Tucatinib is in februari 2021 geregistreerd op basis van de resultaten van de HER2CLIMB-studie. Internist-oncoloog dr. Agnes Jager (Erasmus MC, Rotterdam) licht de resultaten van de HER2CLIMB-studie op basis waarvan tucatinib is geregistreerd. Ontgrendel en lees het hele artikel HER2CLIMB-studie In de HER2CLIMB-studie werden patiënten met gemetastaseerd, HER2-positief mammacarcinoom gerandomiseerd tussen trastuzumab en capecitabine versus trastuzumab, capecitabine en tucatinib. De patiënten waren al voorbehandeld in de gemetastaseerde setting met minimaal twee lijnen HER2-gerichte therapie. De belangrijkste uitkomstmaat van de studie was klik om te ontgrendelen Om toegang te krijgen tot bepaalde informatie en materialen op deze website die uitsluitend bestemd zijn voor artsen of apothekers, dient u eerst in te loggen met uw BIG-nummer. Een andere belangrijke uitkomstmaat was klik om te ontgrendelen Log in met uw BIG-nummer voor toegang tot exclusieve content voor artsen en apothekers. Kwaliteit van leven Bij patiënten die in de HER2CLIMB-studie behandeld werden met tucatinib klik om te ontgrendelen Om toegang te krijgen tot bepaalde informatie en materialen op deze website die uitsluitend bestemd zijn voor artsen of apothekers, dient u eerst in te loggen met uw BIG-nummer. Behandelingsopties Klik om te ontgrendelen Om toegang te krijgen tot bepaalde informatie en materialen op deze website die uitsluitend bestemd zijn voor artsen of apothekers, dient u eerst in te loggen met uw BIG-nummer. Conclusie Klik om te ontgrendelen Om toegang te krijgen tot bepaalde informatie en materialen op deze website die uitsluitend bestemd zijn voor artsen of apothekers, dient u eerst in te loggen met uw BIG-nummer.

Hersenmetastasen zijn een veelvoorkomende complicatie van kanker. Ze kunnen leiden tot ernstige neurologische symptomen, zoals hoofdpijn, verlamming, en cognitieve stoornissen. De behandeling van hersenmetastasen is complex en hangt af van een aantal factoren, waaronder de primaire tumorsoort, de grootte en locatie van de metastasen, en de algehele conditie van de patiënt. Neuroloog prof. dr. Tatjana Seute en internist-oncoloog dr. Filip de Vos geven toelichting bij de ontwikkelingen in de behandeling van hersenmetastasen. Lokale behandeling hersenmetastasen Lokale behandeling van hersenmetastasen kan bestaan uit chirurgie, radiotherapie, of een combinatie van beide. Chirurgie kan worden gebruikt om één of meer metastasen te verwijderen, bijvoorbeeld als deze de oorzaak zijn van neurologische uitval. Radiotherapie kan worden gebruikt om een groot aantal metastasen te behandelen of om de groei van de metastasen te remmen. Systemische behandeling hersenmetastasen Systemische behandeling van hersenmetastasen is gericht op het bestrijden van de primaire tumor. Dit kan bestaan uit chemotherapie, immunotherapie, of een combinatie van beide. Systemische behandeling kan ook worden gebruikt om de groei van de metastasen te remmen of om de symptomen van de metastasen te verlichten. Veelbelovende behandeling hersenmetastasen In de afgelopen jaren zijn er een aantal aanvullende behandelingen voor hersenmetastasen ontwikkeld. Een van de veelbelovende behandelingen is klik om te ontgrendelen Om toegang te krijgen tot bepaalde informatie en materialen op deze website die uitsluitend bestemd zijn voor artsen of apothekers, dient u eerst in te loggen met uw BIG-nummer. Potentieel om prognose hersenmetastasen te verbeteren De behandeling van hersenmetastasen is een snel ontwikkelend veld. Er worden momenteel veel nieuwe behandelingen onderzocht, waaronder nieuwe tyrosinekinaseremmers, immunotherapieën, en gentherapieën. Deze nieuwe behandelingen hebben het potentieel om de prognose van patiënten met hersenmetastasen te verbeteren. Praktisch advies Patiënten met hersenmetastasen moeten worden behandeld door een multidisciplinair team van specialisten, waaronder neurologen, internist-oncologen, en radiotherapeuten. Dit team kan samen de beste behandeling voor de individuele patiënt bepalen. Lees ook het blog over MDO Conclusie De prognose van patiënten met hersenmetastasen is afhankelijk van onder andere de primaire tumorsoort, de grootte en locatie van de metastasen en de algehele conditie van de patiënt. Lokale behandeling van hersenmetastasen kunnen bestaan uit chirurgie en radiotherapie. De indicatie voor bestaling van het hele hoofd worden steeds beperkter. De mogelijkheden voor systemische behandelingen van hersenmetastasen zijn volop in beweging.

De overleving bij patiënten met HER2-positief mammacarcinoom is de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd. Dit komt mede door de introductie van aanvullende effectieve behandelingen, zoals duale HER2-blokkade. Echter, bij een deel van deze patiënten ontstaan hersenmetastasen. De behandeling van deze hersenmetastasen is complex en er is nog veel onduidelijk over de optimale behandelsequentie. In dit kader bespreken internist-oncologen dr. Carolien Smorenburg (Antoni van Leeuwenhoek, amsterdam) en drs. Jara Baas (Meander MC, Amersfoort) twee patiëntencasussen. Casus 1: Patiënt met HER2-positief mammacarcinoom en hersenmetastasen Mevrouw W. is een 52-jarige vrouw die in 2020 werd gediagnosticeerd met een HER2-positief mammacarcinoom met gemetastaseerde ziekte. Zij werd behandeld met een combinatie van docetaxel, trastuzumab en pertuzumab, gevolgd door consolidatietherapie met letrozol en trastuzumab. Na ruim een jaar kreeg zij last van hoofdpijn en een wegraking. MRI-onderzoek toonde de aanwezigheid van ongeveer twintig hersenmetastasen. Vanwege het grote aantal hersenmetastasen was chirurgie of stereotactische radiotherapie geen optie. Er werd besloten om te starten met klik om te ontgrendelen Log in met uw BIG-nummer voor toegang tot exclusieve content voor artsen en apothekers. Ontgrendel en lees de hele casus Casus 2: Patiënt met HER2-positief mammacarcinoom Een andere patiënt, mevrouw K., werd in 2019 gediagnosticeerd met een HER2-positief mammacarcinoom. Zij werd behandeld met neoadjuvante chemotherapie, gevolgd door chirurgie en adjuvante therapie met T-DM1. Na ongeveer een jaar kreeg zij last van hoofdpijn en gezichtsvelduitval. MRI-onderzoek toonde de aanwezigheid van acht hersenmetastasen. In eerste instantie werd mevrouw K. behandeld met dexamethason. Vervolgens werd besloten om de hersenmetastasen te bestralen met stereotactische radiotherapie. Deze behandeling leidde aanvankelijk tot een afname van de ziekte, maar na enige tijd trad progressie op. Er werd besloten om te starten met klik om te ontgrendelen Log in met uw BIG-nummer voor toegang tot exclusieve content voor artsen en apothekers. Deze behandeling werd goed verdragen, maar na acht maanden trad opnieuw progressie op. Er werd besloten om te starten met klik om te ontgrendelen Log in met uw BIG-nummer voor toegang tot exclusieve content voor artsen en apothekers. Ontgrendel en lees de hele casus Behandelopties hersenmetastasen van HER2-positief mammacarcinoom De behandeling van hersenmetastasen van HER2-positief mammacarcinoom kan bestaan uit lokale therapie (chirurgie, stereotactische radiotherapie) of systemische therapie. Omdat whole-brain radiotherapie vooral op de lange termijn geassocieerd is met (cognitieve) bijwerkingen, neigen we bij specifieke patiënten steeds meer naar systemische therapie. Conclusie  De behandeling van hersenmetastasen van HER2-positief mammacarcinoom is complex en er is nog veel onduidelijk over de optimale behandelsequentie. De laatste jaren zijn er effectieve systemische behandelingen voor deze patiënten ontwikkeld. In de toekomst is het belangrijk om meer onderzoek te doen naar de optimale behandelsequentie, zodat patiënten met deze ziekte de best mogelijke behandeling kunnen krijgen.